Filter Café Filtré Atelier - Verbeelding Vanderborghtlaan

Een straat maakt steeds deel uit van een wijk. Hoe positioneert de Vanderborghtstraat zich ten opzichte van de buurt? Hoe past het zich in binnen het omliggende netwerk?

DE AUTO OVERHEERST – De kleine ring R20 omsluit de vijfhoek en strekt zich uit tot aan de snelweg in het Noordwesten. Ter hoogte van het Elisabethpark verplaatst dit verkeer zich ondergronds doorheen de Leopold-II tunnel of bovengronds via de Landsroemlaan. Dat zorgt enerzijds voor een grote problematiek van luchtvervuiling aan de in- en uitritten van de tunnels in het park. Anderzijds vormt de drukke bovengrondse verkeersader een harde grens tussen het park en de omliggende wijken. Het park wordt dan ook weinig echt gebruikt bij dagelijkse verplaatsingen. Gezien de huidige verkeerssituatie wordt het niet ingebed in de route naar school, boodschappen of vrije tijd. Bovendien ontstaat door de auto-doorwaadbaarheid veel sluipverkeer richting de E40, dat zich een weg zoekt doorheen de omliggende wijken. Dat brengt extra luchtvervuiling en verkeersonveilige situaties met zich mee.

Hoe zorgen we voor een veiligere wijk op mensenmaat? Hoe verlagen we de autodruk in de omliggende wijken? Hoe zorgen we voor gezondere lucht in en rond het park?

GROENE EILANDEN – Het Elisabethpark is met haar hoge oude bomen en statige lanen één van de historische parels van Brussel. De laatste jaren worden er ook enkele veelbelovende activiteiten in het park georganiseerd zoals Café Plazey of informele sportactiviteiten zoals dans, boksen, cross-fit… die veel mensen naar het park lokken. Op grote schaal zien we enkele gelijkaardige en populaire groenbestemmingen. Zo is er het Moeras van Ganshoren en het Koning Boudewijnpark in het Noorden. In het oosten ligt het Tour et Taxi’s park, dat zich via het L28-park weids verankert. Tot slot vinden we in het Zuiden nog het Scheutbos, het Wilderpark en de Sippelberg terug. Op schaal van de stad spelen deze groenbestemmingen een belangrijke rol voor joggers en andere sportactiviteiten. Echter is de route naar deze groenbestemmingen vaak onveilig en onleesbaar.

Wat als we de toegankelijkheid van deze groenbestemmingen verbeteren? Hoe rijgen we de verschillende schakels aan elkaar tot een groot netwerk, waar het Elisabethpark als volwaardige, toegankelijke schakel deel van uitmaakt?

DE VLINDER ALS SUPERBLOCK MET GROENE SPORTLANEN – Om een antwoord te kunnen bieden op deze uitdagingen, is er nood aan een integrale aanpak op grote schaal. De monumentale lanen vormen een eerste aanknopingspunt, die als ruimtelijke structuur het Elisabethpark tot in en voorbij de wijken kunnen trekken. De bestaande bomenrijen vormen een ideaal vertrekpunt voor een groen, ecologisch en gezond netwerk van parklanen. Ze bieden ruimte voor natuurlijk waterbeheer, ecologische bermen, wandelpaden, looproutes, openbare fitnesstoestellen…

Ook de barrière langsheen het Elisabethpark kan sterk verlaagd worden, via het verplaatsen van de comfort-as van de Landsroemlaan naar de Jetselaan en Vrijheidslaan. Hierdoor ontstaat een superblock in de figuur van een vlinder, waarbij het Elisabethpark aan weerszijden een veilige en toegankelijke aansluiting vindt op het stedelijk weefsel. De introductie van deze vlinderfiguur maakt het bovendien mogelijk de ontsluiting van de wijken via een lussenplan te organiseren. Zo komt er enkel nog bestemmingsverkeer in de wijk en is er geen mogelijkheid meer tot sluipverkeer.

OpenStreets21 is een samenwerkingsproject in zes zomerstraten tussen Kanal, Filter Café Filtré Atelier, Ultima Vez, KVS, Cultureghem, Kaaitheater en Brussels 2030.

Deze zomer strijkt het verbeeldingsatelier neer in 5 straten. Als zomerstraten de stad van morgen tonen, hoe zien die straten er dan uit? Hoe ruimen we letterlijk de baan voor meer ontmoeting, groen, spel, fietsen, wandelen, ...? Per straat gaan 2 ontwerpers het gesprek aan met de buurt. Samen denken ze na, tekenen en verbeelden ze een constructief pleidooi voor een stad op mensenmaat.

Ontwerpers Jiska Gysels en Ian Kuppens

Beelden door Filter Café Filtré Atelier

GROENE LANEN – De monumentale lanen met bomenrijen vormen een groene stedelijke figuur die verscheidene clusters met elkaar verbindt. Het maaiveld wordt echter overheerst door verharding en een overvloed aan geparkeerde wagens. Het Elisabethpark kan een verbindende rol opnemen binnen dit netwerk.

Zowel de Jules Besmestraat als Vanderborghtstraat vinden aansluiting op het park. Ook in deze straten overheerst de wagen. Hoewel er genoeg ruimte is, ontbreekt het groen.

VERBONDEN NETWERK – Binnen het superblock wordt een fijnmaziger net aan veilige fietsverbindingen gerealiseerd. Het Elisabethpark wordt zo opgenomen in het netwerk en strekt zich uit tot in het omliggende weefsel.

Dit ecologisch fietsnetwerk verhoogt de bereikbaarheid, gezondheid en veiligheid van de omliggende clusters en vele scholen.

FASE 0 - De knip voor het autoverkeer ter hoogte van de Broustinlaan en Jacques Sermonlaan zorgt voor een veilige verkeersituatie voor fietsers en voetgangers. Maar als geïsoleerde ingreep kan dit het tij niet doen keren. Het sluipverkeer blijft en vindt een weg door de wijk. De comfort-as langsheen het Elisabethpark wordt in ons voorstel verplaatst naar de Jetselaan.

FASE 1 - Een slim lussenplan vermijdt doorgaand verkeer zonder de bereikbaarheid en parkeercapaciteit voor bewoners te decimeren. Beide stroken van de Broustinlaan worden fietsstraten. Centraal komen er twee pleinen vrij. De Vanderborghtstraat wordt éénrichtingstraat, waardoor plaats vrijkomt voor groen.

FASE 2 – De Broustinlaan wordt centraal geknipt voor doorgaand autoverkeer. Een strook van de Grondwetlaan wordt omgevormd tot dubbele fietsas die het bredere fietsnetwerk verbindt. Enkel lokaal autoverkeer wordt hier nog toegelaten, dat gebruik kan maken van de parkeerplaatsen langs de rand.

FASE 3 – De Broustinlaan wordt heraangelegd en verbindt de pleinen met elkaar. De laan wordt een belangrijke ecologische drager en strekt zich uit tot over de grenzen van de superblock.

In de eerste fase komen er centraal in de wijk twee pleintjes vrij door het lussenplan. Het voormalige rondpunt kan met minimale middelen worden heringericht als kleinschalige ontmoetingsplek. De bestrating wordt secuur open geslepen voor beplanting, als prelude van de parklaan die komt. Kleurrijke of geometrische figuren markeren de plek.

Later wordt de centrale laan verbreed en de pleintjes opgenomen in een ecologisch, verbindende parklaan. De asfaltvlakte wordt opengebroken en het water krijgt een centrale rol. Het brengt verkoeling in de zomer, ontlast het rioolnetwerk bij piekbuien en brengt stadsnatuur tot in de wijk.

Het park wordt doorgetrokken in de lanen. Het park neemt een verbindende rol op om alledaagse verplaatsingen op een veilige en actieve manier te gaan doen. De fietslaan doorkruist het park en sluit aan op het bovenlokale fietsnetwerk. Het netwerk van groene lanen biedt kader aan informele sportactiviteiten die in opmars zijn.

links:

Openstreets21: Workshop Vanderborghtstraat

Openstreets21: Zomerstraat Vanderborghtstraat